Birinci İtalya-Etiyopya Savaşı (1895-1896): Afrika'nın Direniş Destanı

Birinci İtalya-Etiyopya Savaşı, 1895-1896 yılları arasında İtalya Krallığı ile Etiyopya İmparatorluğu arasında gerçekleşen ve Afrikalı bir devletin Avrupalı bir sömürgeci güce karşı kazandığı nadir zaferlerden biri olarak tarihe geçen önemli bir çatışmadır. Bu savaş, Etiyopya'nın bağımsızlığını korumasıyla ve Afrika'daki Avrupa sömürgeciliğine karşı güçlü bir direnişin simgesi haline gelmesiyle sonuçlanmıştır.

Savaşın Nedenleri

1. İtalya'nın Sömürgeci Emelleri:

   • 19. yüzyılın sonlarında İtalya, Afrika'da sömürge kurma yarışına katıldı ve Eritre ile Somali'deki topraklarını genişletmek istedi.

   • İtalya, Etiyopya'yı kontrol ederek Doğu Afrika'da güçlü bir sömürge imparatorluğu kurmayı hedefliyordu.

2. Wuchale Antlaşması Anlaşmazlığı (1889):

   • Wuchale Antlaşması, İtalya ile Etiyopya arasında imzalanmıştı ancak antlaşmanın iki farklı dildeki versiyonları farklı anlamlar taşıyordu.

   • İtalyanca versiyon, Etiyopya'yı İtalya'nın bir protektorası haline getirirken, Amharca versiyon Etiyopya'nın bağımsızlığını koruyordu.

   • Bu yanlış anlaşılma, Etiyopya İmparatoru II. Menelik'in antlaşmayı reddetmesine ve İtalya'ya karşı savaş ilan etmesine yol açtı.

3. Etiyopya’nın Bağımsızlık Kararlılığı:

   • Etiyopya, bağımsızlığını koruyan birkaç Afrika ülkesinden biriydi ve İmparator II. Menelik, ülkesinin egemenliğini sürdürmekte kararlıydı.

   • Etiyopya halkı, sömürgeci güçlere karşı güçlü bir direniş sergileyerek ulusal birliği sağladı.

Savaşın Gelişimi

1. İtalya’nın İlerlemesi ve Etiyopya'nın Direnişi (1895):

   • İtalya, Eritre’den Etiyopya topraklarına ilerledi ve Adwa bölgesine kadar geldi.

   • Ancak Etiyopya ordusu, güçlü bir savunma yaparak İtalyan kuvvetlerinin ilerlemesini durdurdu.

2. Adwa Savaşı (1 Mart 1896):

   • Savaşın dönüm noktası, Adwa Savaşı oldu. Bu savaşta II. Menelik komutasındaki Etiyopya ordusu, sayıca ve moral olarak üstün durumdaydı.

   • Etiyopya ordusu yaklaşık 100,000 asker ile İtalyan ordusunu kuşattı. İtalyan ordusu ise sadece 17,000 asker ile direniş göstermeye çalıştı.

   • Etiyopyalı askerler, yerel coğrafi bilgilerini kullanarak İtalyan ordusuna büyük kayıplar verdirdi.

   • Adwa Savaşı, İtalyan ordusunun ezici bir yenilgisiyle sonuçlandı. 7,000'den fazla İtalyan askeri öldü veya esir alındı.

3. Savaşın Sonu ve Addis Ababa Antlaşması (1896):

   • İtalya, Adwa’daki yenilgiden sonra geri çekilmek zorunda kaldı.

   • Addis Ababa Antlaşması ile Etiyopya'nın bağımsızlığı tanındı ve İtalya, protektora iddiasından vazgeçti.

     

Savaşın Sonuçları ve Etkileri

1. Etiyopya’nın Zaferi ve Bağımsızlığın Korunması:

   • Etiyopya, Avrupalı bir sömürgeci güce karşı zafer kazanan ilk ve tek Afrika ülkesi oldu.

   • Bu zafer, Etiyopya'nın bağımsızlığını korumasını sağladı ve ülke, Afrika’daki sömürgecilik karşıtı direniş hareketlerinin simgesi haline geldi.

2. İtalya'nın Siyasi Krizi:

   • İtalya’daki yenilgi, büyük bir siyasi krize neden oldu ve Başbakan Francesco Crispi istifa etti.

   • İtalya, sömürgeci hedeflerine ulaşamamanın hayal kırıklığını yaşadı ve bu durum ülkenin dış politikasında değişikliklere yol açtı.

3. Afrika'da Sömürgecilik Karşıtı Hareketlerin Güçlenmesi:

   • Adwa Zaferi, diğer Afrika ülkelerine sömürgecilik karşıtı mücadelelerinde ilham verdi.

   • Pan-Afrikanizm hareketi, Etiyopya'nın zaferinden güç alarak dünya çapında Afro-Amerikan topluluklar arasında da yankı buldu.

4. II. Menelik’in Liderlik Rolü:

   • İmparator II. Menelik, ulusal kahraman olarak anıldı ve Etiyopya'da modernleşme hareketlerini başlattı.

   • Zaferin ardından ülke içinde reformlar ve batı ile diplomatik ilişkiler güçlendirildi.