I. Dünya Savaşı (1914-1918)

I. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914’te başlayan ve 11 Kasım 1918’de sona eren, tarihin en yıkıcı ve kapsamlı savaşlarından biridir. Dünya genelinde büyük güçlerin çatıştığı bu savaş, modern savaş teknolojilerinin kullanıldığı ve milyonlarca insanın hayatını kaybettiği bir dönem olarak kayıtlara geçmiştir.

I. Dünya Savaşı’nın Nedenleri

1. Milliyetçilik: Avrupa'daki ulusların kendi güçlerini artırma arzusu, diğer milletlerle rekabeti körükledi. Özellikle Balkanlar’daki milliyetçi hareketler, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nu tehdit etti.

2. Sömürgecilik Yarışı: Avrupa’daki büyük güçler, Asya ve Afrika’da sömürge alanlarını genişletme yarışına girdi. Bu da uluslararası gerilimleri artırdı.

3. Silahlanma Yarışı: Büyük devletler arasında hızla büyüyen askeri güçler ve silahlanma yarışı, savaşı kaçınılmaz hale getirdi.

4. Bloklaşma: Avrupa’da iki büyük blok oluştu:

   • İtilaf Devletleri: İngiltere, Fransa, Rusya (daha sonra İtalya ve ABD katıldı).

   • İttifak Devletleri: Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı Devleti ve Bulgaristan.

5. Sarajevo Suikastı (28 Haziran 1914): Avusturya Arşidükü Franz Ferdinand’ın bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmesi, savaşın başlamasına neden olan kıvılcım oldu.

Savaşın Seyri

1. Batı Cephesi: Almanya, Fransa’ya karşı hızlı bir zafer elde etmek için Schlieffen Planını uyguladı. Ancak, Marne Savaşı’nda durduruldu ve savaş siper harbine dönüştü.

2. Doğu Cephesi: Almanya ve Avusturya-Macaristan, Rusya’ya karşı savaş açtı. Tannenberg ve Mazur Gölleri Savaşları önemli çatışmalardır.

3. Çanakkale Cephesi (1915-1916): Osmanlı Devleti, İngiltere ve Fransa’nın Gelibolu Yarımadası’na yönelik saldırılarını geri püskürttü. Bu zafer, savaşın gidişatını değiştirdi.

4. ABD’nin Katılımı (1917): Almanya’nın denizaltı savaşı stratejisi ve İngiltere ile güçlü bağları nedeniyle ABD savaşa katıldı. Bu, İtilaf Devletleri lehine önemli bir değişim yarattı.

5. Rusya’nın Çekilmesi: 1917’deki Bolşevik Devrimi’nin ardından Rusya, Brest-Litovsk Antlaşması ile savaştan çekildi.

6. Almanya’nın Teslim Olması: 11 Kasım 1918’de Almanya ateşkes imzalayarak savaşı sona erdirdi.

   

Savaşın Sonuçları

1. İnsan ve Ekonomik Kayıplar: 20 milyondan fazla insan hayatını kaybetti. Avrupa’nın ekonomisi büyük zarar gördü.

2. Siyasi Değişiklikler: Osmanlı, Avusturya-Macaristan, Almanya ve Rusya gibi büyük imparatorluklar dağıldı. Yeni ulus devletler kuruldu.

3. Versay Antlaşması (1919): Almanya’ya ağır yaptırımlar uygulandı, bu da II. Dünya Savaşı’na zemin hazırladı.

4. Milletler Cemiyeti: Savaştan sonra barışı korumak amacıyla uluslararası bir örgüt kuruldu, ancak etkisiz kaldı.