İlk Bilgisayarın Çalıştırılması: Teknolojik Devrimin Başlangıcı

Bugün hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olan bilgisayarların temeli, 1940’lı yıllarda atıldı. Modern anlamda programlanabilir ilk elektronik bilgisayar olan ENIAC, 1945 yılında çalıştırıldı ve bu gelişme, yalnızca bilişim dünyasını değil, bilimden mühendisliğe, ekonomiden iletişime kadar her alanı köklü biçimde dönüştüren bir dönüm noktası oldu. İlk bilgisayarın çalıştırılması, dijital çağın kapısını aralayan bir teknolojik devrim olarak kabul edilir.

Bilgisayarın Gelişimine Giden Süreç

Bilgisayar fikri, aslında çok daha eskiye, 19. yüzyıla dayanır. Charles Babbage, 1830’larda Analitik Makine adını verdiği bir mekanik hesaplama cihazı tasarlamıştı. Ancak teknolojik imkânsızlıklar nedeniyle bu makine hiçbir zaman tam olarak çalıştırılamadı. 20. yüzyıla gelindiğinde, elektronik devreler ve vakum tüpleri sayesinde bilgisayarlar gerçek anlamda hayata geçirilebildi.

ENIAC: İlk Programlanabilir Elektronik Bilgisayar

ENIAC Nedir?

Electronic Numerical Integrator and Computer (ENIAC), II. Dünya Savaşı sırasında ABD Ordusu için geliştirildi.
John Presper Eckert ve John Mauchly liderliğindeki bir ekip tarafından Pennsylvania Üniversitesi'nde inşa edildi.
30 ton ağırlığında, 1800’den fazla vakum tüpü içeren devasa bir makineydi.
İlk kez 1945 yılının sonlarında test edildi ve 1946’da resmi olarak hizmete girdi.

ENIAC’ın Çalışma Prensibi

ENIAC, toplama, çıkarma, çarpma, bölme ve karekök alma gibi işlemleri gerçekleştirebiliyordu.
Kablo bağlantıları ve anahtarlarla programlanıyordu, yani modern yazılımlar gibi bir hafızası yoktu.
İlk olarak topçu mermilerinin atış tablolarını hesaplamak için kullanıldı.

ENIAC’ın Çalıştırılması ve İlk Testler

ENIAC, 1945 yılının Kasım ayında ilk kez tam kapasite çalıştırıldı. Testlerde, saniyede 5 bin toplama işlemi yapabilme kapasitesine ulaştı. Bu hız, dönemin mekanik hesap makinelerinden binlerce kat daha hızlıydı. ENIAC’ın çalıştırılması, bilgisayar biliminin doğuşu olarak kabul edilir.

İlk Uygulamalar

Askeri Hesaplamalar: Balistik hesaplamalar ve bomba simülasyonları.
Bilimsel Araştırmalar: Nükleer enerji ve hava durumu modellemeleri.
Matematiksel Problemler: Karmaşık denklemlerin çözülmesi.

Bilgisayar Tarihinde ENIAC’ın Yeri

ENIAC, günümüz bilgisayarlarına kıyasla ilkel ve devasa bir makineydi. Ancak onunla birlikte:

Elektronik hesaplama devri başladı.
Programlanabilirlik kavramı ilk kez ortaya çıktı.
Bilgisayar mühendisliği disiplin olarak doğdu.

ENIAC’tan Sonraki Adımlar

1950’ler: Transistörlerin icadı, bilgisayarları daha küçük ve hızlı hale getirdi.
1960’lar: İlk ticari bilgisayarlar ve zaman paylaşımlı sistemler geliştirildi.
1970’ler: Mikroişlemci devrimiyle kişisel bilgisayarların temeli atıldı.
1980’ler: Kişisel bilgisayarlar (PC) yaygınlaştı ve dijital devrim hız kazandı.

İlk Bilgisayarın Toplumsal ve Ekonomik Etkisi

ENIAC ve takip eden bilgisayarlar, bilim, mühendislik, sağlık, ekonomi, savunma ve iletişim gibi sayısız alanda devrim niteliğinde etkiler yarattı. Bugün yapay zeka, büyük veri, nesnelerin interneti gibi kavramların temelinde, 1945’te çalıştırılan o devasa bilgisayarın mirası yatmaktadır.

Teknolojik Kırılma

Bilgi işlem kapasitesi katlanarak arttı.
Otomasyon ve dijitalleşme süreçleri hızlandı.
Bilgi toplumu kavramı ortaya çıktı.

Sonuç

İlk bilgisayarın çalıştırılması, yalnızca bir teknolojik başarı değil, insanlık tarihindeki en büyük dönüşümlerden birinin başlangıcıdır. ENIAC ile atılan ilk adımlar, bilgi çağını doğurdu ve dünya ekonomisinden günlük yaşama kadar her alanı dijitalleşme yolculuğuna çıkardı. Bugün kullandığımız her akıllı cihaz, 1945’teki o ilk çalıştırma anının bir devamıdır.