Osmanlı-Rus Savaşı (1877-1878), tarihte 93 Harbi olarak da bilinir ve Osmanlı İmparatorluğu ile Çarlık Rusyası arasında gerçekleşen büyük bir çatışmadır. Bu savaş, Osmanlı'nın Balkanlar ve Kafkasya'daki toprak kayıplarını hızlandırmış, imparatorluk üzerinde büyük bir siyasi ve ekonomik yıkıma yol açmıştır. Ayrıca, savaş, Balkan uluslarının bağımsızlık yolunda önemli bir adım atmasını sağlamıştır.
Savaşın Arka Planı
Rusya’nın Panslavizm Politikası:
Rusya, Slav milletlerini Osmanlı'ya karşı kışkırtarak Balkanlar'da kendi etkisini artırmayı hedefliyordu.
Ortodoks Hristiyanların koruyucusu rolünü üstlenmişti.
Balkanlar’daki Milliyetçilik Hareketleri:
Sırp, Bulgar ve Rumen halkları, Osmanlı yönetimine karşı bağımsızlık mücadelelerini artırdı.
Bosna ve Bulgaristan’da isyanlar başladı.
Avrupa’nın Osmanlı’ya Karşı Tavrı:
Avrupa devletleri, Osmanlı’nın iç işlerine müdahale ederek Balkanlar’daki Hristiyan halkları destekledi.
1876 İstanbul Konferansı, Osmanlı’nın reform yapması için baskı oluşturdu ancak başarısız oldu.
Savaşın Seyri
Balkan Cephesi:
Rusya, Balkanlar'da Osmanlı kuvvetlerine karşı büyük bir saldırı başlattı.
Plevne Savunması: Osmanlı General Gazi Osman Paşa, Plevne’de uzun süre direniş göstererek Rus ilerleyişini yavaşlattı.
Ancak, Plevne’nin düşmesi (9 Aralık 1877), Osmanlı’nın Balkan cephesindeki yenilgisini hızlandırdı.
Kafkasya Cephesi:
Kafkas cephesinde Rus orduları, Erzurum ve Kars gibi stratejik Osmanlı kalelerini ele geçirdi.
Doğu Anadolu’da Osmanlı kuvvetleri ağır kayıplar verdi.
Yeşilköy’e (Ayastefanos) İlerleyiş:
Rus orduları, İstanbul yakınlarındaki Yeşilköy’e kadar ilerledi ve Osmanlı başkentine büyük bir tehdit oluşturdu.
Savaşın Sonuçları
Ayastefanos Antlaşması (1878):
Osmanlı, Balkanlar’da büyük toprak kayıpları yaşadı.
Bulgaristan, özerk bir prenslik haline getirildi.
Bosna-Hersek, Avusturya-Macaristan tarafından işgal edildi.
Berlin Kongresi (1878):
Ayastefanos Antlaşması’nın şartları, Avrupa devletlerinin katılımıyla yapılan Berlin Kongresi’nde yeniden düzenlendi.
Osmanlı’nın bazı toprak kayıpları hafifletildi ancak Balkanlar’daki etkinliği zayıfladı.
Osmanlı’da Ekonomik ve Siyasi Kriz:
Savaşın mali yükü, Osmanlı İmparatorluğu’nu borç batağına sürükledi.
Islahat Fermanı gibi reform çabalarına rağmen, iç karışıklıklar devam etti.
Rusya’nın Gücü ve Balkanlar:
Rusya, Balkanlar’da etkinliğini artırdı ancak bu durum diğer Avrupa güçlerini rahatsız etti.
Savaşın Tarihi Önemi
Balkan Milliyetçiliği:
Osmanlı’nın Balkanlar üzerindeki otoritesi ciddi şekilde zayıfladı ve bağımsızlık hareketleri hızlandı.
Osmanlı’nın Çöküş Süreci:
Bu savaş, Osmanlı’nın 19. yüzyıldaki çöküş sürecini hızlandıran önemli bir dönüm noktasıdır.
Uluslararası Dengeler:
Berlin Kongresi, Doğu Sorunu olarak bilinen Osmanlı’nın parçalanma sürecinin uluslararası boyutunu artırdı.