Stalingrad Savaşı: İkinci Dünya Savaşı’nın Dönüm Noktası
- tayi
- 22 Nis
- 2 dakikada okunur
Stalingrad Savaşı, 23 Ağustos 1942 - 2 Şubat 1943 tarihleri arasında Nazi Almanyası ve Sovyetler Birliği arasında gerçekleşen, tarihin en kanlı ve yıkıcı savaşlarından biri olarak kabul edilen büyük bir muharebedir. Stalingrad (günümüzde Volgograd) şehri için verilen bu destansı mücadele, Doğu Cephesi’nin ve hatta tüm İkinci Dünya Savaşı’nın dönüm noktası olmuştur.
Neden Stalingrad?
Hitler’in Doğu Planı
Adolf Hitler, Doğu Cephesi’nde Sovyetler Birliği’ni çökertmek ve Almanya’nın doğuya yayılmasını sağlamak için 1942 yazında büyük bir taarruz başlattı. Kafkasya’daki petrol yataklarını ele geçirmek ve Stalingrad’ı alarak Sovyetlerin moralini yıkmak istiyordu. Stalingrad, Volga Nehri boyunca stratejik bir geçiş noktası ve Sovyet endüstrisinin kalbi konumundaydı.
Stalin’in Kararlılığı
Josef Stalin için Stalingrad, adını taşıyan şehir olması nedeniyle sembolik bir öneme sahipti. Bu nedenle Sovyet lideri, şehrin her ne pahasına olursa olsun savunulmasını emretti.
Savaşın Seyri
Alman Taarruzu ve İlk Çatışmalar
Ağustos 1942’de Alman 6. Ordusu, General Friedrich Paulus komutasında Stalingrad’a ilerledi.
Kent, yoğun hava bombardımanına tutuldu ve kısa sürede harabeye döndü.
Sokak sokak, bina bina süren çetin çatışmalar başladı.
Şehir Savaşının Şekillenmesi
Almanlar, şehir savaşına alışık değildi ve Sovyetler, binaları kaleye çevirerek Alman ilerleyişini yavaşlattı.
Volga Nehri’nin doğu kıyısından Sovyet birliklerine sürekli takviye sağlandı.
Keskin nişancılar, özellikle efsaneleşen Vasily Zaytsev, Almanları hedef alarak morallerini kırdı.
Sovyet Karşı Taarruzu: Uranüs Harekâtı
Kasım 1942’de, Sovyetler Uranüs Harekâtı adı verilen büyük bir kuşatma manevrası başlattı.
Alman 6. Ordusu, Stalingrad’da kısılıp kaldı ve ikmal hatları kesildi.
Sovyet birlikleri, Almanları çember içine aldı ve ağır kış koşulları altında kuşatma daraldı.
Alman Teslimiyeti
2 Şubat 1943’te, General Paulus teslim oldu ve 90.000 Alman askeri Sovyet esiri oldu.
Savaşın başında 6. Ordu’da 350.000 asker bulunuyordu; kayıplar korkunç seviyelere ulaştı.
Sonuçları ve Önemi
Nazi Almanyası İçin Büyük Yenilgi
Stalingrad yenilgisi, Nazi Almanyası’nın Doğu Cephesi’nde inisiyatifi kaybetmesine neden oldu.
Hitler’in yenilmezlik efsanesi sona erdi.
Alman moralini çökertti ve Doğu Cephesi’nde savunmaya çekilme süreci başladı.
Sovyetler İçin Psikolojik ve Askeri Zafer
Sovyetler Birliği’nin direnç ve savunma gücü tüm dünyaya kanıtlandı.
Kızıl Ordu, doğu cephesindeki kontrolü ele geçirdi ve Batıya doğru karşı taarruza geçti.
Tüm Savaşın Seyrini Değiştirdi
Stalingrad zaferi, Müttefikler’in moralini yükseltti.
Almanya’nın savaşı kaybedeceğine dair umutlar güçlendi.
Kayıplar
Toplamda 2 milyondan fazla asker ve sivil hayatını kaybetti.
Şehir, neredeyse tamamen yok oldu.
Kültürel ve Tarihi Miras
Stalingrad, tarihin en büyük ve en kanlı şehir savaşlarından biri olarak kabul edilir.
Vasily Zaytsev gibi efsane figürler, edebiyat ve sinemada ölümsüzleştirildi.
Stalingrad, Sovyet kahramanlığının sembolü haline geldi.
Günümüzde, Volgograd’daki Anavatan Çağırıyor Heykeli, bu direnişin simgelerinden biridir.
Sonuç
Stalingrad Savaşı, II. Dünya Savaşı’nın dönüm noktası olmuş, hem askeri strateji hem de psikolojik etki açısından tarihte derin izler bırakmıştır. Bir kentin yok oluşu pahasına kazanılan bir zafer, tarihi ve kültürel hafızada sonsuza dek yerini almıştır.
