Yom Kippur Savaşı (1973): Ortadoğu’da Dengeleri Değiştiren Çatışma

Yom Kippur Savaşı, 6 Ekim 1973'te Mısır ve Suriye'nin İsrail'e karşı başlattığı sürpriz saldırıyla başlayan bir çatışmadır. İsrail’in 1967 Altı Gün Savaşı'nda kazandığı topraklar üzerindeki gerilim, bu savaşın temel nedenlerinden biridir. Savaş, adını Yahudilerin en kutsal günü olan Yom Kippur'da (Kefaret Günü) başlamasından alır.

Savaşın Nedenleri

1. 1967 Altı Gün Savaşı'nın Sonuçları:

   • İsrail, 1967'de Sina Yarımadası, Golan Tepeleri, Gazze Şeridi ve Batı Şeria’yı işgal etti.

   • Mısır ve Suriye, işgal edilen topraklarını geri almak istiyordu.

2. Arap Ülkelerinin İntikam Arayışı:

   • Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat ve Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad, İsrail'e karşı bir saldırı planladı.

   • Arap dünyasında, 1967 yenilgisinin intikamını almak için büyük bir istek vardı.

3. Uluslararası Siyasi Denge:

   • Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği, Mısır ve Suriye’yi desteklerken, ABD İsrail’e yardım ediyordu.

   • Bu durum, savaşın bölgesel bir çatışmadan çok, küresel güçlerin rekabet alanı haline gelmesine yol açtı.

Savaşın Gelişimi

1. Sürpriz Saldırı (6 Ekim 1973):

   • Yom Kippur günü, İsrail ordusu dinlenme ve ibadet halindeyken Mısır ve Suriye eş zamanlı saldırıya geçti.

   • Mısır, Süveyş Kanalı’nı geçerek İsrail’in Sina’daki savunma hatlarını yıktı.

   • Suriye ise Golan Tepeleri’ne büyük bir saldırı başlattı.

2. İsrail’in Karşı Saldırısı:

   • İlk günlerde zor durumda kalan İsrail, hızla organize olup ABD’den askeri yardım aldı.

   • İsrail ordusu, Mısır kuvvetlerini geri püskürttü ve hatta Süveyş Kanalı'nın batısına geçti.

   • Suriye cephesinde de Golan Tepeleri geri alındı ve İsrail güçleri Şam’a doğru ilerlemeye başladı.

3. Ateşkes ve Diplomasi:

   • Birleşmiş Milletler ve büyük güçlerin baskısıyla 22 Ekim 1973’te ateşkes ilan edildi.

   • Savaş, hem İsrail hem de Arap ülkeleri için büyük kayıplarla sonuçlandı.

     

Savaşın Sonuçları ve Etkileri

1. Askeri ve Sivil Kayıplar:

   • İsrail, yaklaşık 2.600 asker kaybederken; Mısır ve Suriye’nin kayıpları 15.000’in üzerindeydi.

   • Savaş, siviller üzerinde büyük yıkıma ve mülteci sorunlarının derinleşmesine neden oldu.

2. Camp David Anlaşmaları (1978):

   • 1978’de, Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat ve İsrail Başbakanı Menahem Begin, Camp David'de ABD Başkanı Jimmy Carter aracılığıyla barış anlaşması imzaladı.

   • Mısır, İsrail’i tanıyan ilk Arap ülkesi oldu ve karşılığında Sina Yarımadası’nı geri aldı.

3. Petrol Krizi ve Küresel Ekonomi:

   • Arap ülkeleri, savaş sırasında Batı’yı destekleyen ülkelere karşı petrol ambargosu uyguladı.

   • Bu durum, dünya genelinde 1973 Petrol Krizi'ne yol açarak ekonomik dengeleri sarstı.

4. Arap Dünyasında Siyasi Bölünme:

   • Mısır’ın İsrail ile barış yapması, diğer Arap ülkeleri tarafından ihanet olarak görüldü ve Mısır, Arap Birliği'nden geçici olarak çıkarıldı.

5. İsrail’in Güvenlik Politikalarının Sertleşmesi:

   • İsrail, sınırlarını daha da güçlendirdi ve Batı Şeria ve Gazze üzerindeki işgalini sürdürdü.